‘Zal ik deze oorlog overleven?’

Heba Diab, een verpleegster uit Gaza, werkte in het enige ziekenhuis in Gaza dat is gespecialiseerd in de behandeling van kankerpatiënten. Eind oktober werd het ziekenhuis gebombardeerd door het Israëlische leger waardoor het niet meer operationeel is. Sindsdien verzorgt Heba gewonden in een kliniek.

Heba: “De nacht waarin het ‘Turkse ziekenhuis’ in Zahra werd gebombardeerd en niet langer kon functioneren wil ik het liefste uit mijn geheugen wissen. Een chauffeur van een van de ambulances om haalde me dichtbij huis in de stad Deir al-Balah op. Hij spoorde me aan om op te schieten met het inladen van de lichamen van gewonden. Ik herinnerde me een scène uit een aantal buitenlandse films waarin de hoofdpersoon zijn kinderen draagt en op een waanzinnige manier in een auto springt… Dat is precies wat ik deed!”

Heba Diab is even stil, voordat ze verder gaat: “Ik droeg mijn zoon Adam van vijf en mijn dochter Iman van zes, elk omringd door een van mijn armen, en snelde naar de ambulance die al in beweging was. Ik opende de deur zodat we ons tussen de verspreide lichamen naar binnen konden werpen. De chauffeur probeerde zijn weg te vinden over de verwoeste wegen. Dit in het pikkedonker, dat overging in daglicht door de Israëlische beschietingen die vielen als een vuurregen, waardoor de ambulance hevig trilde. Ik keek om me heen naar de lichamen, keek toen uit het raam en zag het vuur om me heen, en ik staarde naar de gezichten van mijn kinderen. Ik kan niet geloven dat ik dit allemaal heb overleefd, en dat ik nog leef om je er nu over te vertellen.”

Alles veranderde

Sinds 7 oktober 2023 is alles veranderd in de Gazastrook: meer dan een miljoen burgers werden wakker en ontdekten dat er een oorlog was uitgebroken tussen Hamas en Israël. Internationale wetten verbieden aanvallen op burgers en verlenen speciale immuniteit aan medische teams en voertuigen van zorginstellingen, waaronder ziekenhuizen, die ook onder deze immuniteit vallen. Maar Israël besloot die internationale verdragen te negeren alsof ze niet bestonden.

Bij het uitbreken van de oorlog werkte Heba Diab, een 39-jarige verpleegster, in het Turkse Vriendschapsziekenhuis voor kankerpatiënten in de Gazastrook. Zij is moeder van vijf kinderen, waarvan de oudste dertien en de jongste vijf jaar oud. Ze heeft zeventien jaar in verschillende ziekenhuizen en klinieken in de Gazastrook gewerkt: “Ik ben al ruim vierentwintig jaar getuige van verschillende invasies en oorlogen die door de Israëlische bezetting in de Gazastrook worden gevoerd. Deze oorlog is compleet anders: in eerdere oorlogen stond de bezetting de toegang toe van voorraden aan burgerbewoners, inclusief medische voorraden aan ziekenhuizen. Deze keer zijn er geen medische benodigdheden. Tijdens de oorlog kwam er slechts een beperkte hoeveelheid hulp binnen, wat voor ons nooit genoeg was.”

Vier jaar geleden, op 31 maart 2020, werd het Turkse Vriendschapsziekenhuis geopend in Zahra, ten zuiden van Gaza-stad, voor een bedrag van 70 miljoen dollar, gefinancierd door het Samenwerkings- en Coördinatiebureau, een Turks overheidsorgaan, in samenwerking met het Palestijnse Ministerie van Volksgezondheid en de Islamitische Universiteit in Gaza, met een capaciteit van ongeveer 180 bedden en ontworpen om jaarlijks dertigduizend patiënten te dienen. Het wordt beschouwd als het enige universitaire ziekenhuis in de Gazastrook. Heba: “Als gevolg van de oorlog is het aantal slachtoffers dat in alle ziekenhuizen en medische klinieken terechtkwam vele malen groter geworden dan hun capaciteit, inclusief het ‘Turkse Vriendschapsziekenhuis’. Elk voorbijgaand moment was een voortdurende strijd om de levens van de gewonden en zieken te redden, bij gebrek aan de meest elementaire middelen.”

Onmogelijke missie

Het aantal doden in de Gazastrook heeft op het moment van schrijven van dit artikel 30.000 mensen bereikt, waarvan het merendeel vrouwen en kinderen, naast de 72.000 gewonden, waaronder duizenden gehandicapte kinderen die niemand meer hebben. Naast de bijna negenduizend vermisten, van wie de meesten begraven liggen onder het puin van de huizen die door de Israëlische strijdkrachten zijn gebombardeerd, aangezien meer dan 70 procent van de huizen in de Gazastrook werden verwoest op dit moment van schrijven. Naast alle universiteiten en veel scholen zijn veel ziekenhuizen buiten dienst vanwege voortdurende beschietingen en doelgerichte aanvallen.

Reddingsoperaties voor de gewonden gaan de klok rond door. Er is geen enkele lege ruimte in alle ziekenhuizen in de Gazastrook: overal vind je patiënten, gewonden en ontheemden, die medische zorg ontvangen, zelfs terwijl ze op de grond liggen en in de gangen van ziekenhuizen. Lokale Palestijnse gezondheidszorgteams hebben honderden personeelsleden verloren, tussen doden en gewonden, of ze nu dienst hadden in ziekenhuizen en eerstelijnsklinieken, tijdens hun verplaatsing om de gewonden te redden of op weg naar huis. Hun werk is een bijna onmogelijke missie geworden, onder catastrofale werkomstandigheden, terwijl Heba elke seconde probeert de levens van gewonden en zieken te redden, en haar leven, samen met haar collega’s en hun families, voortdurend wordt bedreigd onder voortdurende bombardementen.

Voortdurende strijd

Te midden van deze oorlog waren er nog veel meer veldslagen die Heba op het terrein voerde: “Sinds het uitbreken van de oorlog tot nu toe zijn alle voorraden gestopt: geen water, geen kookgas, geen elektriciteit, geen voedsel, geen brandstof. Alle prijzen van goederen zijn meerdere keren vermenigvuldigd, omdat het grootste deel van de bevolking hun bronnen van bestaan heeft verloren. Ik ben bijvoorbeeld een overheidsfunctionaris en ontvang mijn salaris van het ministerie van Volksgezondheid in Gaza. Dat valt niet onder de Palestijnse Autoriteit in Ramallah als het gaat om het betalen van de salarissen van werknemers. Jarenlang ontvingen we alleen ongeveer de helft van onze salarissen, maar sinds het begin van de oorlog zijn de salarissen volledig gestopt.”

Het leven van Heba is een voortdurende strijd geworden: het is een dagelijkse zoektocht naar voedsel voor zichzelf en haar vijf kinderen, naar brandhout om mee te koken, water om te drinken en te wassen.

Kinderen

Op 30 oktober 2023 bombardeerden de Israëlische strijdkrachten het ziekenhuis. Heba en haar kinderen bleven op miraculeuze wijze gespaard: “Ik ben extreem verdrietig omdat ik heel goed weet dat het Turkish Friendship Hospital het enige ziekenhuis in de Gazastrook was dat gespecialiseerd was in het behandelen van kankerpatiënten. Sinds het begin van de oorlog is het ziekenhuis veranderd in een plek waar duizenden burgers worden opgevangen die geen onderkomen konden vinden. Vroeger ging ik met voertuigen van het Ministerie van Volksgezondheid naar mijn werk. Maar de Israëlische bezettingstroepen richtten zich op het ziekenhuis en stelden het buiten dienst, waardoor duizenden kankerpatiënten in de Gazastrook met de onvermijdelijke dood te maken kregen.”

Heba werkt nu in een gezondheidskliniek in Deir al-Balah, om daar hulp te bieden aan patiënten en gewonden te verbinden en te verzorgen. Het ‘Al-Aqsa Martyrs Hospital’, het belangrijkste ziekenhuis in het midden van de Gazastrook, slaagde er niet in medische diensten te verlenen aan alle gewonden, omdat zij meer patiënten ontvingen dan hun capaciteit toestond.

Heba komt altijd naar haar werkplek met enkele van haar kinderen. Dit om een voor haar heel belangrijke reden: “In deze oorlog worden veel gezinnen in Gaza samen vermoord: ouders en kinderen. Daarom besloten mijn man en ik de kinderen te verdelen. Sommigen neem ik mee, terwijl de anderen thuisblijven, zodat we bij een bombardement niet allemaal omkomen. Als moeder en verpleegster streef ik ernaar om mijn kinderen en patiënten zoveel mogelijk samen in leven te houden, zolang er geen enkele veilige plek is in Gaza. Er spookt voortdurend een vraag door mijn hoofd: zal ik deze oorlog overleven? Ik weet het niet.”