Wat de veiligheidsdienst voor Syriërs betekent

Syriërs raken direct in paniek als het woord Mukhabarat valt. De veiligheidsdienst. Het woord staat synoniem voor dood en verderf. Elk land heeft zijn eigen veiligheidsdiensten, zij beschermen het land en zorgen voor orde. Het bestaan van die diensten is essentieel, hun aanwezigheid geeft burgers vertrouwen. Er wordt over hen gewaakt. Dat is de functie van dergelijke organisaties behalve in landen waar dictators aan de macht zijn. Daar wordt de veiligheidsdienst misbruikt om het volk te controleren en onder de duim te houden.

In Syrië hebben we zelfs te maken met een dictator die een fascistisch regime voert, waardoor onze dienst een heel ander takenpakket heeft. De Mukhabarat is bedoeld om alleen de veiligheid van de dictator, zijn familie en enkele volgelingen te garanderen. Het gaat niet alleen om direct gevaar: in principe zijn alle burgers verdacht en moeten daarom geobserveerd worden. Elke vorm van verzet smoort de Mukhabarat in de kiem. Assad (eerst de vader en nu de zoon) geeft de medewerkers alle bevoegdheden om deze taak uit te voeren.  Arresteren, martelen, verkrachten, vermoorden, verbranden: alles is geoorloofd.

Politiek is verboden

Toen ik een kleine jongen was, mocht ik niet bij mijn ouders en familieleden zijn als ze over politieke onderwerpen discussieerden. Ik moest steevast de kamer uit. Mijn vader en moeder moesten een smoesje verzinnen om mij weg te krijgen, ze durfden niet tegen me te zeggen dat ze het over politiek wilden hebben. Stel je voor dat ik het tegen iemand anders vertelde! Alleen al spreken over politieke onderwerpen was voldoende om verdacht te worden. Dus deden alle families in Syrië het in het geheim. Mijn vrienden vertelden me dat ook zij uit de kamer werden gestuurd.  Als kind begreep ik die geheimzinnigheid en de paniek die het gaf niet. Als ik op de gang stiekem meeluisterde, gingen de discussies helemaal niet over politiek maar veel meer over het dagelijkse leven. Problemen met de buren, ruzie tussen de zussen, het brood dat duurder was geworden. Mijn ouders en familie spraken hun zorg uit, maar kritiek op bijvoorbeeld de stijgende voedselprijzen werd door het regime al als gevaarlijk en bedreigend beschouwd. Daarom sprak iedereen achter gesloten deuren.

Houd je van de president?

Toen ik ouder werd en me meer bewust werd van mijn omgeving, kreeg ik van mijn ouders opvoedingslessen in wantrouwen. Ik moest altijd op mijn hoede zijn in de omgang met vrienden, klasgenoten, docenten, buren en alle andere mensen die ik ontmoette. Ik moest voorzichtig zijn met antwoorden als ze vroegen of mijn ouders over politiek spraken. Als ze wilden weten of we thuis van de president hielden. Of mijn ouders wellicht kritiek hadden over de wijze waarop de president het land leidde. Of over de relatie met andere landen en de prijzen van de goederen. Was mijn familie wel tevreden en dankbaar? En waren we thuis wel blij dat zo’n bijzondere president als Assad het land bestuurde?

Hoe te leren bang te zijn

Van mijn ouders leerde ik dat ik op deze vragen altijd positief moest antwoorden. ‘Als iemand de president beledigt’, zei mijn vader tegen ons, ‘doe dan alsof je heel veel van hem houdt. En vertel dat je familie ook veel van de president houdt. Spreek nooit slecht over hem anders gaan we met zijn allen de zon achterna.’ Mijn vader bedoelde daarmee dat we van de aardbodem zouden verdwijnen, zonder dat iemand ooit een spoor van ons zou terugvinden. Zelfs een opmerking van een kind kon een complete familie laten verdwijnen. ‘Ze komen aan je deur zonder te kloppen’, waarschuwde mijn vader, ‘en arresteren je zonder dat je durft te vragen waarvoor je bent gearresteerd. En dan nemen ze je mee zonder dat iemand ooit nog durft te vragen waar je bent gebleven.’

De muren in Syrië hebben oren

Ik vroeg aan mijn vader wie ‘ze’ waren. ‘De Mukhabarat ’, legde hij uit. Oftewel, de veiligheidsdienst. Ik knoopte zijn adviezen goed in mijn oren. Als mijn familie en ik wilden blijven leven, dan moest ik doen alsof ik doof, blind en stom was. Wel was het heel belangrijk om de president hardop te eren. De muren in Syrië hebben oren, zei mijn vader. Je wist maar nooit wie bij de veiligheidsdiensten hoorde of stiekem verslag deed. Het regime was heel goed in het manipuleren van zijn onderdanen: in ruil voor wat geld of voedsel schreven buren of zelfs families belastende rapporten over elkaar.

Hel in foto’s

Ik groeide op  – zoals bijna iedereen –  in een land waar alle inwoners voorzichtig en angstig met elkaar omgingen. In 2014 smokkelde een gedeserteerde Syriër fotobestanden van de oorlogsmisdaden in zijn land die hij aan het Amerikaanse Congres overhandigde. De man, Caesar, maakte deel uit van een forensische fotografie-eenheid van de militaire politie in Damascus. De gruwelijke foto’s – bijna 55 duizend in totaal, gemaakt door Caesar en anderen – toonden beelden die werden vergeleken met de verdorvenheid van de nazi’s. Vrouwen en mannen uitgehongerd en afgeslacht door de Syrische regering. Het grote doel van de revolutie in 2011 in Syrië was dat er een einde kwam aan de dictatoriale macht van Assad. We durfden ons eindelijk te verzetten tegen het regime en zijn veiligheidsdiensten. We hoopten en dachten dat we geholpen zouden worden toen we tegen het regime opstonden. Maar de wereld heeft ons in de steek gelaten en onze hoop om zeep geholpen. Assad en zijn veiligheidsdiensten zijn in Syrië sterker en machtiger dan ooit.