Wat betekent het voor Nederlandse bedrijven dat de VS zich heeft teruggetrokken uit de nucleaire overeenkomst met Iran?

Op initiatief van President Trump trekt de VS zich terug uit de nucleaire overeenkomst met Iran. Dit betekent een terugkeer van de economische sancties tegen Iran. Het Amerikaanse ministerie van Economische Zaken wil tevens sancties tegen bedrijven die handel drijven met Iran. Wat zijn de gevolgen hiervan voor Nederlandse bedrijven die zaken doen in Iran? 

Op 14 juli 2015 ondertekenden Iran en zes andere landen een ‘Gezamenlijk alomvattend actieplan’. Dat hield in dat Iran zou stoppen met het verder ontwikkelen van zijn nucleaire capaciteiten en de Verenigde Naties zouden de sancties tegen Iran intrekke

n.

Veel Nederlandse bedrijven zagen dat als een nieuwe mogelijkheid voor zakendoen. De ministeries van Economische Zaken en Buitenlandse Zaken organiseerden in samenwerking met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland een handelsmissie naar Iran. Royal Dutch Shell begon weer in de Iraanse olie-industrie te investeren. Het Netherlands Agro, Food & Technology Centre (NAFTC) tekende verschillende samenwerkingsakkoorden met Iran. Een Amsterdams bedrijf kocht 21 procent van de aandelen van de grootste webwinkel in Iran (Digi Kala). Er zijn nog veel meer voorbeelden van Nederlandse handel met Iran in de afgelopen jaren. Maar wat nu?

Slecht nieuws voor veiligheid

Net als veel landen in de Europese Unie is Nederland niet blij met de beslissing van president Trump. De kritiek is dat er geen bewijs is dat Iran de voorwaarden van de nucleaire deal heeft geschonden. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken Blok beschreef het besluit van de Amerikaanse president als slecht nieuws voor de Nederlandse en Europese veiligheid.

Een terugkeer van de sancties tegen Iran betekent ook dat de bedrijven die handel met Iran drijven, ook worden gestraft. Dat wil natuurlijk niemand.

Maar de critici zeggen dat Iran de gelegenheid heeft gebruikt om zijn raketprogramma uit te breiden. De mensenrechtensituatie is verslechterd en er zijn meer spanningen met de buren en Israël. Iran heeft een grote militaire aanwezigheid in Syrië waar de Iraanse elite Qods Force – een tak van de Iraanse Revolutionaire Garde – vecht om het regime van Assad te verdedigen. Er zijn veel spanningen in de regio en tussen Iran en Israël; beide landen hebben lucht- en raketaanvallen op elkaar uitgevoerd.

Gedrag van Iran

De vraag is of sancties het gedrag van Iran zullen veranderen.

Dat is wat iedereen toch wil? Maar veel mensen geloven dat sancties het dagelijks leven van de burgers in Iran zullen verslechteren. Als Iran minder olie kan verkopen zorgt dat voor minder banen, er zullen minder voor het dagelijks leven belangrijke producten beschikbaar zijn, en hetzelfde geldt voor medicijnen. De toestand van de Iraanse economie zal veel slechter worden. Er is een grote kans dat de Nederlandse bedrijven zich zullen terugrekken uit Iran en de vraag is, of de machtige elite in Iran zal worden getroffen door de sancties of dat alleen de gewone mensen hee slachtoffer zullen worden.

Beeld: Bundesministerium für Europa, Integration und Äusseres CC BY-2.0 (via Wikimedia Commons)