‘Mijn tranen van vreugde vermengen zich met gevoelens van verdriet en spijt’

Ik maakte de middelste sectie van de grote muurkast in mijn kamer leeg en liet een paar kledingstukken hangen omdat dat echo’s tegengaat. Ik opende mijn laptop, legde de microfoon ernaast en begon mijn eerste verslag in te spreken. Mijn vingers trilden, maar ik wilde alles wat ik had gezien en gehoord in mijn dorp in de regio Damascus in detail vastleggen.

Kort daarvoor waren Assad’s troepen ons dorp binnengetrokken. Het was tijdens de vastenperiode van de ramadan. In de namiddag omsingelden soldaten van Assad ons dorp, arresteerden willekeurige mensen en verzamelden de bewoners in een school naast mijn huis. Ik hoorde geluiden van marteling voordat het stil werd. Daarna hoorde ik geschreeuw op straat. Lichamen lagen verspreid over de weg, sommigen waren verbrand. Mensen verzamelden de lichamen van hun geliefden voor de grote moskee. Meer dan honderd van mijn buren waren geëxecuteerd zonder proces of duidelijke aanklacht.

Ondanks mijn angst ging ik naar buiten en maakte ik een reportage onder mijn schuilnaam: Yamama Mohammed uit Damascus. Dit was in de eerste jaren van de Syrische revolutie. Ik was begin twintig en student journalistiek aan de universiteit van Damascus. De gesprekken over de revolutie begonnen op de faculteit journalistiek, aangespoord door medestudenten uit Daraa, de stad waar de vonk van de revolutie ontstond.

Medestudenten vertelden hoe echte munitie werd gebruikt om demonstranten daar uiteen te drijven. Ik was er getuige van hoe sommige van mijn studiegenoten uit de collegezalen werden gehaald en naar gevangenissen werden gebracht. De gelukkigen onder hen kwamen na maanden vrij, terwijl anderen spoorloos verdwenen. Ik schreef zelf artikelen over vrienden en medestudenten die onder marteling stierven in Assad’s gevangenissen.

Niet lang daarna werd een andere collega gearresteerd. We werkten samen aan artikelen. Hij kende mijn echte naam. Daarom besloot ik naar Egypte te vluchten. Ik dacht destijds dat mijn verblijf daar niet langer dan twee maanden zou duren.

Vandaag, hier in Nederland, elf jaar later, beleef ik het nieuws van de val van het regime van Assad. Mijn tranen van vreugde vermengen zich met gevoelens van verdriet en spijt. Vreugde, omdat ik vandaag de grote muur van angst doorbreek, mijn pseudoniem achter me laat en het eigenaarschap herwin over de artikelen die ik schreef en met mijn eigen stem voordroeg. Vandaag zijn wij vrij, vrij van Assad en van de angst die hij in ons heeft gezaaid. Maar ook verdriet, om degenen die zijn heengegaan, om degenen die zijn gearresteerd, om de vele jaren in ballingschap die ik niet vrijwillig koos, om families die verspreid raakten over de wereld, om mijn vader die ver van mij overleed en bij wie ik niet kon zijn, om mijn angst om onder mijn echte naam tegen Assad te schrijven uit vrees voor mijn familie die nog steeds in Damascus woont… en om zoveel andere dingen die moeilijk te bevatten zijn.

Net als zovelen weet ik niet of de toekomst van Syrië rooskleurig zal zijn, zoals ik het mijn land toewens. Ik weet niet wat voor soort regime Syrië in de toekomst zal regeren. Maar ik weet dat ik de ongemakkelijke vragen zal stellen, dat ik verslag zal doen van elke schending door deze te documenteren, dat ik artikelen zal schrijven over onrecht terwijl ik criminelen opspoor, en dat ik onderzoeksrapporten zal publiceren om de veiligheid en vrijheid van dit land te waarborgen.