Onze coronadagen

De Perzisch sprekende volken hebben een uitdrukking: er gaat geen kleur boven zwart. Dat zeggen ze tijdens het meemaken van persoonlijke of maatschappelijke tragedies en rampen. En nu tijdens deze wereldwijde corona-epidemie hoor ik het vaak van mijn vrienden en familie.

Ondanks dat ik realistisch van aard ben en vaak probeer binnen de grenzen van de ratio na te denken en te redeneren, lijkt het wel alsof we allemaal in een andere wereld of sciencefictionfilm leven. Deze coronacrisis heeft afschuwelijke gevolgen. Burgers zitten wereldwijd thuis en moeten nog weken thuisblijven. De gevolgen van dit virus zijn enorm. Duizenden doden en zieken, een economische crisis, miljoenen werklozen, noem maar op.

Pandemie

Ik heb in mijn eigen leven veel onverwachte gebeurtenissen meegemaakt. Een grote politieke en culturele revolutie (Iran 1979), een vreselijke oorlog (Iran, Iraq 1981-1989) en nog allerlei tragische gevolgen daarvan. Ik dacht altijd dat de grote natuurrampen en oorlogen de meest enge gebeurtenissen zijn die ons kunnen treffen. Een wereldwijde ziekte in mijn omgeving? Nee, eerlijk gezegd had ik hier nooit aan gedacht. Zoiets als een pandemie in Nederland, die zich ook nog eens heel snel verspreid, was tot verkort niet voor te stellen voor gewone burgers. Het lijkt mij dat ons leven opeens een horrorfilm is geworden, een nachtmerrie. Zoiets lees je zelfs niet in een grotesk roman.

Besmettingen in Iran

Mijn geboorteland Iran was in februari – na China – het meest besmette land met het coronavirus. Door het chaotische en niet op feiten gebaseerd beleid van de Iraanse regering zijn we nu nog getuige van een landelijke pandemie met duizenden slachtoffers. Het exacte dodenaantal en aantal zieken is nog steeds niet bekend in Iran. Helaas zijn ook tientallen artsen en verpleegkundigen tijdens hun werk en diensten in ziekenhuizen ziek geworden en gestorven.

Mijn tante in Iran, mijn jongste broer in Kuala Lumpur, mijn nichtje in Washington en ik in Amsterdam en miljoenen anderen zitten allemaal tegelijk thuis in quarantaine. We moeten nog weken thuisblijven. We bellen elkaar vaak en in het bijzonder op 21 maart, onze Nieuwjaarsdag genaamd Noroez (de nieuwe dag), om toch onze beste wensen uit te wisselen.

Het is de meeste bizarre Noroez ooit. Geen Noroez rituelen, geen feesten, geen concerten en geen lekker eten. Niemand heeft zin in het feest en gezelligheid. Tegenwoordig heb ik dagelijks contact met familie en vrienden in Iran en andere landen. Zij wonen in verschillende steden en ver weg van elkaar. WhatsApp, Facebook en Instagram brengen ons dichterbij elkaar. Ik krijg tientallen video’s, verhalen en zelfs veel coronagrappen per dag. Onder andere video’s van dansende artsen in een ziekenhuis in Teheran, liedjes van amateurmuzikanten geïsoleerd in hun huizen, medische adviezen en veel gekke foto’s.

Zo dichtbij

Op 6 maart zat mijn kleinkind Shiva – een lief meisje van vijf jaar oud – op school. Ze moest opeens naar huis. Shiva werd ziek. Ze lag dagen in bed met hoge koorts te hoesten. Haar ouders dachten dat ze verkouden was. Maar binnen een week was niet alleen haar broertje Roshan van één jaar oud, maar ook haar ouders heel erg ziek. Later hoorden we dat andere leerlingen op Shiva’s school en haar juf allemaal tegelijk ziek zijn geworden.

Met oma Sima ging ik regelmatig naar het huis van onze kinderen om hen te helpen. Het waren hele stressvolle dagen. Na afloop werd oma Sima ook ziek met dezelfde klachten. Mijn symptomen waren milder, maar na een paar dagen was ik ziek en grieperig. Toch was ik bang voor het krijgen van andere symptomen, zoals ademhalingsproblemen. Maar gelukkig is dit niet gebeurd. We zaten dagen thuis in quarantaine. Ik vond het jammer dat ik hierdoor mijn geplande vakantie naar Amerika moest annuleren.

Inmiddels zijn we weer hersteld. Het was een soort griep, of toch het coronavirus? We weten het nog steeds niet. Zonder een coronatest behoud je altijd je twijfels of je echt besmet was met het COVID-19-virus of niet. We zitten nu allemaal thuis. Vanuit huis werken en de hele tijd binnenblijven is vermoeiend, vooral als de zon schijnt en het weer aangenaam is. Hoewel het lente is, kan je zelfs niet meer naar buiten voor een lange wandeling. Geen bezoek en geen fysiek contact met je familie en vrienden. Het is echt vervelend en tegelijkertijd is het de beste oplossing om dat vreselijke coronavirus te bestrijden. Het hebben van geduld is een nieuwe sport, een sport die wij allen dagelijks uitoefenen. Behalve ons geduld bewaren, kunnen we allerlei dingen uitproberen en leuke dingen doen. Voor ons zelf en voor anderen. Vooral voor mensen die ouder, ziek zijn of een lichamelijke beperking hebben.

‘De ware zin heeft niemand nog verstaan’

Ik hou van literatuur en lees graag elke dag gedichten. Voor een dierbare blinde vriendin die in een kleine stad in Iran woont, lees ik elke dag twaalf gedichten voor. Ze corrigeert soms mijn fouten en over sommige gedichten discussiëren we. Mijn vriendin Pari werkte als docent Perzische literatuur en gaf dertig jaar les op een middelbare school. Vanwege een genetische ziekte werd ze langzamerhand blind.

Pari is nu 75 jaar en woont alleen. Haar oud-leerlingen komen soms naar haar toe en helpen haar in deze coronadagen. Ik lees klassieke Perzische gedichten aan Pari voor tijdens ons dagelijks WhatsApp contact. Haar favoriete dichter Hafez (Ca1320- 1390) heeft een goddelijke status in de Perzisch sprekende landen en elk jaar bezoeken duizenden toeristen zijn graftempel in Shiraz.

Een paar weken geleden las ik een gedicht van Khayyam voor aan Pari. Omar Khayyam (1048-1123) heeft net als Hafez een bekroonde positie in Iran en onder dichters wereldwijd. Dit gedicht heet: “De ware zin heeft niemand nog verstaan” en werd vanuit het Perzisch vertaald door de Nederlandse Professor J.T.P de Bruiijn.

De rondgang van ons komen en ons gaan,
Daar vind je geen begin, geen einde aan.
De ware zin heeft niemand nog verstaan:
vanwaar dit komen en waarheen dit gaan?

Mijn hart verlangde levenslang te weten.
Weinig geheimen liet ik ongeweten.
Met denken bracht ik dagen, nachten door:
ten slotte wist ik dat ik niets kon weten.

Je weet toch dat het leven niet zo lang zal zijn?
Geniet dus maar rustig van je glaasje wijn.
Het kan geen kwaad en heeft althans één voordeel:
je bent voor even vrij van het bewuste zijn.

Vannacht, toen ik mijn kruik tegen een steen sloeg
– ik had mij zat gedronken in de kroeg –
“Ik was als jij, word jij als ik?”,
het was alsof de kruik mij dit met eigen woorden vroeg.

Liefste, geef mij toch waar het hart naar haakt:
je schoonheid, die de keten van mijn smachten slaakt.
Laten we samen snel een wijnkruik delen,
voordat men uit ons stof weer nieuwe kruiken maakt.

Beeld: Elahe Gol Pari