‘Na de bevalling kreeg ik een boterham’

Toen ik, Esther Muwombi, zelf mijn slaapkamer in Nederland klaarmaakte voor de geboorte van mijn 4e kind, ging ik terug naar de tijd van mijn moeder en haar generatie. In Oeganda was thuis bevallen vaak een negatieve ervaring. Mensen vonden het ouderwets en gevaarlijk. Mijn moeder, net als veel vrouwen toen, kon niet naar een ziekenhuis. Ze moest thuis bevallen van 3 van haar 8 kinderen.

In die tijd waren er veel problemen bij bevallingen. Er waren vaak geen opgeleide verloskundigen. Veel vrouwen en baby’s overleden. In de jaren ’90 hoorde Oeganda tot de landen met de meeste sterfgevallen bij bevallingen: meer dan 500 moeders per 100.000 baby’s stierven. Door beleid van de overheid en hulp van internationale organisaties is de verwachting nu veel beter. Meer vrouwen in Oeganda kunnen veilig in een ziekenhuis bevallen.

In Nederland zag ik een heel andere situatie. Een getrainde verloskundige zou mijn bevalling thuis begeleiden. Zij had apparatuur bij zich en er was ook kraamhulp. Ik was verbaasd over het verschil. In de tijd van mijn moeder wilden vrouwen thuis bevallen vermijden. Maar hier voelde een thuisbevalling veilig, comfortabel en bijzonder.

Kruidenbaden en soep

Hanan verwacht binnenkort haar 1e kind in Nederland en vertelt mij dat ze zich zorgen maakt omdat haar familie er niet bij is. “In Syrië zorgen oudere vrouwen in de familie na de geboorte voor kruidenbaden. Ze zeggen gebeden op en er wordt soep, groente en lamsvlees gegeten”, zegt ze. “Soms wordt er zelfs gezongen en gedanst.”

Hoewel Hanan zich zorgen maakt, put ze hoop uit de kraamzorg. Kraamzorg is een dienst aan huis die hulp biedt aan ouders van een pasgeboren kind. Voor Hanan is dit nieuw, maar het idee stelt haar gerust. Ze hoopt dat dit het gemis van haar familie een beetje zal goedmaken.

Leticia, een Oegandese moeder van 2 kinderen, probeerde haar cultuur mee te nemen naar Nederland, vertelt ze mij. Ze gebruikte Oegandese kyogero-kruiden. Deze kruiden worden al generaties lang gebruikt in babybaden. “Het voelde alsof ik een stukje Oeganda hierheen bracht”, vertelt ze. Het ritueel hielp haar om zich verbonden te voelen met haar wortels, ondanks de afstand.

In Nederland heeft iedereen het druk

Kayongo Ashurah, een alleenstaande moeder uit Oeganda, vertelt mij over haar ervaring: “Thuis in Oeganda betekent de geboorte van een baby dat iedereen komt helpen: familie, buren, vrienden. Je staat er nooit alleen voor. Maar hier in Nederland heeft iedereen het druk. Dat voelt soms eenzaam.”

Toch ziet Ashurah ook voordelen van moederschap in Nederland. Ze vertelt mij dat ze blij is met kinderopvang, waardoor ouders kunnen blijven werken of studeren. Maar sommige dingen blijven wennen: “Na de bevalling kreeg ik een boterham, terwijl ik thuis stevige maaltijden zou eten. Ik had zo’n honger”, zegt ze lachend.

Toch niet thuis bevallen

Toen mijn eigen kind in Nederland werd geboren, had ik dezelfde gemengde gevoelens als deze vrouwen. Het was voor mij ook een zoektocht tussen tradities en nieuwe gewoontes. Ik koos voor een thuisbevalling, omdat ik hoopte op een warme, intieme ervaring, zoals mijn moeder vroeger had in Oeganda. Tegelijkertijd wist ik dat ik in Nederland ook bij een thuisbevalling gebruik kon maken van de goede en veilige Nederlandse zorg.

Door last minute problemen moest ik toch naar het ziekenhuis en kon ik niet thuis bevallen. Toch kijk ik positief terug op de bevalling. Toen ik mijn baby in mijn armen hield, besefte ik dat moederschap overal hetzelfde is: een reis van kracht, liefde en verandering.

Dit verhaal is geschreven in samenwerking met RefugeeHelp.