Kalligrafie en taal: brug naar cultuur

Kalligrafie en een taal leren zijn allebei manieren om dieper in contact te komen met de cultuur waaruit ze voortkomen, meent Salwa Zaher. Op de Sharjah Calligraphy Biennal komt ze tot deze conclusie. Dit evenement vindt dit jaar voor de elfde keer plaats in Sharjah in de Verenigde Arabische Emiraten, van 2 oktober tot en met 30 november. 

Na veertien jaar niet meer omringd te zijn door mijn moedertaal en door Arabische kalligrafie, voelt de Sharjah Calligraphy Biennal als een bijzondere kans om terug te keren naar deze rijke kunstvorm en cultuur. Dit evenement is meer dan alleen een viering van kalligrafie; het is een herontdekking van mijn erfgoed en de schoonheid van mijn Arabische wortels.

De Sharjah Calligraphy Biennal, een van de meest prestigieuze evenementen ter wereld op het gebied van kalligrafie, vindt elke twee jaar plaats. Het trekt kunstenaars, deskundigen en kunstliefhebbers uit de hele wereld en viert de schoonheid van kalligrafie in verschillende culturen en talen. Of het nu Arabisch, Chinees, Japans of Westers schrift betreft, kalligrafie is nauw verbonden met de taal waarin het is geschreven. Voor taalstudenten biedt dit een unieke mogelijkheid om de esthetiek van een nieuwe taal visueel en artistiek te ontdekken.

Leren schrijven in een nieuwe taal, zoals in mijn geval eerder in het Nederlands, gaat verder dan enkel letters en grammatica. Het omvat ook het begrijpen van de culturele context. Kalligrafie is een fysieke uitdrukking van taal. Maar ook het fysieke Nederlandse schrift helpt me de structuur en schoonheid ervan te waarderen.

Schrift en culturele identiteit

De biënnale trekt niet alleen kalligrafisten aan, maar ook deskundigen die zich verdiepen in de culturele betekenissen van kalligrafie in verschillende talen, van Arabisch tot Nederlands. De kalligrafist Hassan Massoudy biedt bijvoorbeeld inzicht in de filosofische dimensies van Arabische kalligrafie. Hij stimuleert ook mensen die een taal leren om na te denken over hoe schrift en taal de identiteit van een cultuur weerspiegelen.

Een taal leren kan daarbij een brug zijn tussen culturen. Door je onder te dompelen in een nieuwe taal, zoals het Nederlands, open je de deur naar een bredere culturele wereld. Net als kalligrafie verbindt het leren van een taal verschillende culturen en vergroot dit het begrip voor culturele diversiteit.

Tentoonstellingen en workshops

De Sharjah Calligraphy Biennal toont verschillende stijlen, van traditionele islamitische kalligrafie tot moderne interpretaties. Tentoonstellingen op de biënnale zoals ‘Kalligrafie en kunst van installatie’ verkennen nieuwe technieken en materialen, waarbij kalligrafie wordt verweven in sculpturen en multimedia-installaties. Ik denk dat voor mensen die Nederlands leren, taal ook kan worden gezien als een kunstvorm: het zorgvuldig samenstellen van zinnen, het vinden van de juiste woorden en het begrijpen van nuances. Het leren van Nederlands kan worden verrijkt door te bestuderen hoe kunst en taal samenkomen in de Nederlandse cultuur. Zoals in de schilderijen van de Gouden Eeuw, waarin teksten of symbolen een diepere betekenis geven aan het visuele verhaal.

Een van de hoogtepunten van de biënnale wordt gevormd door de workshops waar bezoekers de technieken van kalligrafie leren. Deze praktische ervaring biedt deelnemers de kans om hun vaardigheden te ontwikkelen. Het idee van ‘handschrift’ is cruciaal, zowel in kalligrafie als in het leren van een taal. De aandacht voor het schrijven van Nederlandse letters en woorden heeft mij bijvoorbeeld geholpen om de taal beter te onthouden en te internaliseren.

De Sharjah Calligraphy Biennal viert de kunst van het schrift en biedt mij de kans om na te denken over de bredere betekenis van taal in onze culturele identiteit. Het leren van een nieuwe taal zoals Nederlands is ook een proces van creatieve expressie en culturele ontdekking. Net zoals kalligrafie een brug slaat tussen traditie en moderniteit, helpt het leren van een taal om verbonden te blijven met mijn culturele wortels, terwijl ik mijn horizon verruim naar nieuwe werelden. Of je nu kalligrafie beoefent of de Nederlandse taal leert, beide ervaringen zijn manieren om dieper contact te maken met de cultuur, geschiedenis en schoonheid van taal in zijn vele vormen.

Foto via Salwa Zaher
Salwa Zaher (rechts) op de Sharjah Calligraphy Biennal