Jesse Klaver is niet politiek onwillig, hij heeft juist politieke durf
19 juni 2017
Net als mevrouw Schippers liet ook Tjeenk Willink ons inzien dat een coalitie van VVD, D66, CDA en GroenLinks, ook na herhaaldelijk overleg, klapt op het immigratievraagstuk. Voorman van GroenLinks Jesse Klaver uitte zijn bezorgdheid over de verdragen met Turkije en over de opvang van vluchtelingen in een ‘veilig derdeland’. Klaver noemt de veilige derdelanden Turkije en Griekenland liever derdewereldlanden.
De heer Tjeenk Willink betrok zijn positie als formateur. Volgens alle partijen was hij de aangewezen persoon die de formatie tot een goed einde zou brengen. Hij zou de gewillige heren tot de orde roepen na een mediaspektakel over komma’s en punten. Het bleek toch lastiger te liggen dan men voor ogen had. Al gauw betichtten betrokkenen Jesse Klaver van politieke onwil. Er was duidelijk haast, maar Jesse gaf geen duimbreed toe.
Wat was de precieze afweging voor Klaver? Op welke schaal oefent hij politieke druk uit, landelijk of Europees? Het vraagstuk moet worden opgelost in Europa, dat is duidelijk. Is het dan verstandig om niet mee te regeren? Sommigen staan met klapperende oren als er wordt gevraagd: gaat dit eigenlijk wel over immigratie? Met zijn besluit geeft Klaver een duidelijk signaal af. Een nobel en humaan besluit, dat valt niet te ontkennen, en bovenal een politiek visitekaartje. Maar door het achter te laten bij de andere partijen, doet hij dan genoeg om het probleem op te lossen?
De positie van Nederland wekt weinig vertrouwen
Het moge duidelijk zijn dat er nog partijen bestaan die op het juiste moment ‘ja’ en op een nog juister moment ‘nee’ durven zeggen. Het staat vast dat GroenLinks haar idealen bewaakt en ondersteuning zoekt in het internationaal recht. Toch wordt Jesse Klaver gekandideerd voor de categorie ‘politiek onwillig’. Hij stelde publiekelijk lastige vragen rondom de vluchtelingendeal met Turkije en het refoulement in het immigratiebeleid van Europa. Ook verwijst Klaver naar publicaties over kinderarbeid door Syrische vluchtelingen in Turkije, erbarmelijke woon- en werkomstandigheden en gebrek aan toekomstperspectieven. Maar bovenal is de GroenLinksvoorman op zoek naar het gewicht dat Nederland aan deze kwestie hangt.
Het College van de Rechten van de Mens tikte Nederland al eerder op de vingers vanwege de inkomenseisen die het stelde aan gevluchte asielzoekers. Gezinshereniging was zo goed als onmogelijk. De regels zijn daarop afgezwakt en beter geformuleerd. Een stellingname die niet in lijn stond met de opstelling van de Europese Commissie, maar ook niet veel vertrouwen wekte. De komst van gezinnen naar Nederland halveerde binnen een jaar.
Niet regeren om je idealen te bewaken toont politieke durf
Europa worstelt met regerend kampioen Turkije. Klaver wist al vroeg dat een deal met Turkije niet voldoende zou zijn om de stroom van vluchtelingen nu en in de toekomst te managen. Ondanks de ‘positieve’ berichtgeving vanaf begin 2017. De Groen-links leider heeft zich niet laten meeslepen met de rest en houdt het hoofd koel. Hij heeft visie getoond en zal op een zeker moment terugkijken op een waardig besluit, al zal dit hem nu bovenal verweten worden. Maar hoe het vraagstuk dan wel aangepakt moet worden, blijft ook voor GroenLink de vraag.
Laten we vooropstellen dat het standpunt van GroenLinks – het opvangen van asielzoekers uit landen waar het op het ogenblik niet veilig is om naar terug te keren – overeenstemt met de rechten van de mens en met de toekomstige plannen van de EU. Het lijkt erop dat de Dublinverordening moet worden herzien en aangescherpt moet worden. Hoe dit moet worden gerealiseerd lezen we in een manifest van Vluchtelingenwerk. We zitten op het juiste spoor, zou je denken. Het is niet te ontkennen dat er iets aan gedaan moet worden; daarover is iedereen het eens. Sterker nog, de Europese commissie zegt dat het ons Europees probleem voor de aankomende decennia blijft.
Het politiek instinct van Klaver
De cijfers laten een daling zien. De EU richt zich op een gemeenschappelijk asielbeleid. Een nieuw mandaat voor het agentschap van de EU betreffende het toezicht op naleving van asielnormen. Zo hoopt men tot een drastische hervorming van de Dublinverordening te komen. Dus waarom zou Jesse het niet doen? Een coalitie vormen met drie pro-Europese partijen om zo een stem te laten horen in Europa? Een terechte vraag uit de achterban van GroenLinks. Sommigen gaan verder en vragen: gaat dit eigenlijk wel over immigratie? Waarom zou een partij de coalitievorming laten klappen op een zeer actueel punt, de vluchtelingencrisis? En dat terwijl alle neuzen al dezelfde richting op staan – om zo een gemeenschappelijk Europees asielstelsel te hervormen.
Volgens Klaver bestaat er nog steeds onduidelijkheid over het weerleggen van zijn bezwaren en is er meer nodig dan een mandaat van de Europese commissie. Hij vertrouwt op het instinct. Eerst zien, dan geloven. Tot die tijd blijft hij het betreuren dat mensen worden teruggestuurd naar oorlogsgebieden of zelfs kinderen aan het werk worden gezet in fabrieken. In een televisieoptreden refereerde Klaver ook aan de erbarmelijke omstandigheden van vluchtelingen, die al geruime tijd worden opgevangen in tenten. Hij kampt overduidelijk met onzekerheden rondom het terugsturen naar onveilige regio’s van politieke of oorlogsvluchtelingen en door niet in de coalitie te stappen brengt hij ze aan het licht. Een teken van politieke durf als je het mij vraagt.
De cijfers
Een nieuw record: 65 miljoen mensen wereldwijd (2015) die op de vlucht zijn voor oorlog, zoekend naar veiligheid. Daarvan wordt 86% opgevangen in een derdewereldland. Europa laat hier de verantwoordelijkheid liggen. Wederom zien we afname van het aantal vluchtelingen richting Europa. Als de cijfers in Nederland een afname van twee derde aantonen in de jaren 2015-2016, betekent het dat Turkije minder Syriërs terugstuurt en derhalve ruimte biedt in eigen land. Als Europa minder vluchtelingen opneemt, wat nu het geval is, neemt de stroom van vluchtelingen uit Syrië spectaculair af, óf Turkije vangt drie keer zo veel vluchtelingen op. Het laatste blijkt waar.
Beeld: Merlijn Doomernik (via website groenlinks)