‘Een kopje thee zegt veel over integratie’

Sinds mijn aankomst in Nederland, ongeveer vier jaar geleden, ging er nauwelijks een dag voorbij zonder dat ik iets over integratie hoorde. De problemen die met integratie samengaan, manieren om ze op te lossen en de visie van verschillende partijen over hoe men in dit land kan integreren. 

Vanaf Startblok Riekerhaven begon ik aan mijn reis naar een poging om deze vraag te beantwoorden. Voor wie Startblok niet kent: het is een woonproject in Amsterdam Nieuw-West, bedoeld voor jonge statushouders (vluchtelingen met een verblijfsvergunning) en Nederlandse jongeren. Vanuit dit woonproject begon ik om de integratie te begrijpen en de omgeving te verkennen.

In 2016 zag Startblok Riekerhaven voor het eerst het licht. Sinds de oprichting ervan zijn er veel vragen gerezen over vluchtelingen en immigratie. Startblok Riekerhaven is een belangrijke bron geworden voor het bestuderen en onderzoeken van integratie. Nu, drie jaar nadat het woonproject is opgericht, is het tijd voor een waardige poging om de opvattingen van de inwoners en projectbetrokkenen over integratie uiteen te zetten.

Er is een kans op succesvolle integratie, voor degenen die ‘smelten’…

Van de nieuwkomers wordt verwacht dat ze een goed begrip hebben van de aard van de Nederlandse samenleving en haar normen en waarden accepteren. Waarbij het onmogelijk is om een succesvolle integratie te bereiken zonder te ‘smelten’ in de Nederlandse levensstijl. Je zou het kunnen vergelijken met een suikerklontje dat smelt in een kopje thee.

“Je mag religieus zijn, maar je moet het niet te veel de Nederlanders opdringen. Nederlanders houden niet van religie.” Fred van Dalfsen, projectcoördinator van Startblok Riekerhaven, werkzaam bij woonstichting De Key.

Het accepteren van de normen en waarden van de Nederlandse samenleving betekent het geloven ervan, en dit hangt af van de sociale status van de nieuwkomer. Degenen die een hogere opleiding in hun vaderland hebben genoten hebben de meeste kans om succesvol te integreren, omdat ze geen torenhoge verwachtingen hebben en hun weg makkelijker in Nederland kunnen vinden. Deze nieuwkomers zouden snel en rechtstreeks ieder aanbod en elke mogelijkheid in Nederland willen accepteren om hun leven te beginnen.

Er is een kans op succesvolle integratie, voor degenen die kennis met de cultuur kunnen maken…

Er wordt hier verwacht dat het begrip en de kennis van tradities van de Nederlandse samenleving zorgen voor integratie, en je kunt stellen dat behoud van de cultuur van nieuwkomers hun integratie niet negatief zal beïnvloeden. Hun achtergronden zullen de Nederlandse samenleving helemaal niet schaden.

“Ik beschouw mezelf als geïntegreerd in de Nederlandse samenleving omdat ik de cultuur en tradities van de Nederlandse samenleving begrijp en ik weet hoe ik met de Nederlanders kan communiceren.” Ibrahim Saba Elil, werkt als verkoopmedewerker. Hij komt uit Syrië en hij woont nu vier jaar in Nederland.

Om kennis te krijgen van de Nederlandse cultuur heeft de nieuwkomer begeleiding nodig. Positieve resultaten zullen behaald worden wanneer de nieuwkomer een duidelijk doel heeft om te bereiken. Je kunt hier vergelijking maken met een stroopwafel op de thee, waarbij je kunt kiezen of je de stroopwafel in de thee doopt.

“Integratie is oriëntatie: als je een doel wilt bereiken heb je anderen nodig en dat komt door de participatie.” Anwar Othman, werkt als horecamedewerker. Hij komt uit Eritrea en woont nu vier jaar in Nederland.

Er is een kans op succesvolle integratie, voor degenen die in de samenleving kunnen meedraaien…

Hiermee wordt verwacht van de nieuwkomers dat ze de Nederlandse normen en waarden respecteren. De nieuwkomer moet hier zelfstandig kunnen wonen, naar school gaan of werk hebben en op die manier aan zijn toekomst werken. In andere woorden betekent het dat nieuwkomers tolerant moeten staan tegenover de Nederlandse normen en waarden en dat is voldoende.

“Als je integratie ziet als volledig aanpassen aan de Nederlandse cultuur dan zijn veel mensen niet geïntegreerd, maar als je het ziet als je hier thuis voelen, vrienden hebben en een normaal leven kunnen leiden, dan denk ik dat dat voor een grote groep opgaat. Als je de cultuur respecteert en daar je weg in vindt dan denk ik dat dat voor veel mensen geldt.” Aline Bleeker, werkt als freelance journalist.

Hier is het begrip integratie moeilijk te begrijpen, omdat er binnen de Nederlandse samenleving heel veel verschillen zijn. Je kunt integratie hier zien als het niet één op één overnemen van de Nederlandse maatschappij, maar het combineren van the best of both worlds. Hier kun je integratie voorstellen als een scheutje melk in de thee die de gedaante van de thee verandert.

De integratie uitkristalliseren

Na meer dan drie jaar integratie te observeren en veel gesprekken en workshops over dit onderwerp te hebben gevolgd concludeer ik dat integratie in bovenstaande categorieën kan worden onderverdeeld. In de eerste categorie ‘smelten’ in de Nederlandse samenleving. Hierbij laat je jouw cultuur achter en accepteer je de normen en waarden in de nieuwe cultuur. In de tweede categorie maak je kennis met de Nederlandse cultuur, maar neem je tegelijkertijd jouw eigen achtergrond mee. In de laatste categorie draai je mee in de Nederlandse samenleving, waarbij nieuwkomers de taal leren en werken.

Dit betekent niet dat het hierbij blijft; de evolutionaire aard van integratie zorgt voor constante verandering. Maar voorlopig zal de uitleg ervan nog steeds schommelen tussen deze drie opvattingen.

Om het idee van integratie uit te kristalliseren moet worden beseft dat integratie zowel uit acceptatie, respect, begrip als participatie bestaat. Integratie zal niet effectief zijn voor zowel de nieuwkomer als de Nederlandse samenleving wanneer één van deze elementen wordt weggelaten.

Foto: Heitidi Samba