Burundese vluchtelingen in de regio hebben het zwaar

Vertaling: Tanja Veenstra

Ter gelegenheid van Wereldvluchtelingendag, 20 juni jongstleden, constateerde het Hoge Commissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR) dat de afgelopen twee jaar naar schatting tussen de 420.000 en 430.000 Burundezen zijn gevlucht naar verschillende Afrikaanse landen.

De Burundezen worden vooral opgevangen in de buurlanden. Tanzania herbergt er meer dan 239.000, Rwanda ruim 86.000, Oeganda ongeveer 46.000 en de Democratische Republiek Congo (DRC) meer dan 37.000. Anderen bevinden zich in Kenia (6.086), Mozambique (1.908), Zambia (1.873) en Malawi, waar volgens de UNHCR 1.099 vluchtelingen zijn geregistreerd.

Om te kunnen voorzien in hulp aan al deze ontheemden in de regio heeft de UNHCR 250 miljoen Amerikaanse dollar nodig. “De Burundese vluchtelingen leiden hier een extreem ongelukkig leven,” aldus een woordvoerder van de UNHCR. Bovendien is het onderwijs slecht geregeld. Abel Mbilinyi, vertegenwoordiger van de UNHCR in Burundi, benadrukt dat er “zeker zeshonderd extra klaslokalen nodig zijn, om te voorkomen dat de kinderen les krijgen onder de bomen van Tanzania.”

Hoge kosten

Iedereen is het erover eens dat de leefomstandigheden in het kamp penibel zijn. De mogelijkheid tot verplaatsing is beperkt, de onderkomens zijn overbevolkt en hebben structureel onderhoud nodig. “Als het fors regent is de ramp compleet, want dan neemt het water bezit van onze huizen,” vertelt een vluchteling in opvangkamp Mahama in Rwanda.

De vluchtelingen die in het oosten van de Democratische Republiek Congo (DRC) zijn terechtgekomen hebben het helemaal slecht getroffen. Ze vertellen dat de hoge kosten voor levensonderhoud er enorm inhakken. Om zich enigszins te kunnen redden hebben ze informele ondernemersverenigingen opgezet. “Evengoed komen we nog steeds geld tekort om te voldoen aan onze primaire levensbehoeften.”

Extra kwetsbaar

En dat is nog niet alles, want wat als je (chronisch) ziek bent? Het komt voor dat zieken lang moeten wachten op passende zorg, vooral wanneer specialistische behandeling noodzakelijk is. “Ik was twee maanden geleden ingepland voor een afspraak, maar daar is niets van terechtgekomen. Ik wacht nu op een nieuwe afspraak voor volgende week,” legt een diabetespatiënt uit. “Maar dat is misschien omdat ik een neurochirurg nodig heb,” vermoedt hij.

Een ander vult aan: “We weten dat de UNHCR focust op het bijeenbrengen van vluchtelingen in kampen – ook wel ‘stedelijke vluchtelingen’ genoemd – vanuit het idee dat wie in een ‘stad’ woont in staat is voor zichzelf te zorgen. Daarbij vergeet men echter dat chronisch en ongeneeslijk zieken die zijn aangewezen op behandeling of specialistisch medisch ingrijpen, extra kwetsbaar zijn voor de slechte leefomstandigheden. Ze moeten bovendien veel meer kosten maken, reden waarom ze bij voorkeur in de buurt van verwanten of andere weldoeners verblijven.”

Meer hulp gewenst

Ondanks herhaalde oproepen van de Burundese regering aan de vluchtelingen om terug te keren, neemt de uittocht juist toe. Totdat de sociaal-politieke situatie verbetert en de vluchtelingen terug kunnen naar hun geboorteland, vragen zij de UNHCR om initiatieven waarmee de vluchtelingen inkomsten kunnen genereren en zo bij te dragen aan een vreedzame co-existentie in de kampen. De UNHCR zou bovendien passende oplossingen moeten vinden voor de specifieke behoeften van kinderen, jongeren en vrouwen, zeker als het gaat om seksueel geweld, medische hulp en educatieve ondersteuning.