Brief aan een van mijn lotgenoten

Beste vluchteling,

Jij bent vanuit een oorlogsgebied of vanuit een land waarin de burgers niet vrij zijn naar Nederland gekomen. Misschien vanuit een dorp of stad in Syrië, Afghanistan, Eritrea, enzovoort. En nu woon je in een grote stad, zoals in Amsterdam.

Officieel ben je een statushouder. Je bent een man of vrouw, twintig, dertig of misschien ouder. In je eigen land heb je al een paar jaar gestudeerd of gewerkt. Maar nu ben je opeens in een ander land, omringd door een nieuwe taal, cultuur en omgeving. Aan de ene kant is het spannend om hier te zijn, aan de andere kant heb je veel heimwee en verdriet en het is mogelijk dat je getraumatiseerd bent.

Jij hebt veel te vertellen. Over jouw geboorte land, over jouw leven en familie. Jij wilt zo snel mogelijk de Nederlandse taal leren, ergens werken en kortom met een nieuw leven in Nederland starten. Maar tegelijkertijd voel je dat er ondanks de ondersteuning van allerlei instanties, veel dingen in Nederland te ingewikkeld of te moeilijk voor je zijn. Jij denkt dat je geduld moet hebben, om te wennen aan je nieuwe omgeving, aan je nieuwe kennissen en vrienden. Soms denk je dat het glas half vol is en soms vind je het glas half leeg.

Misschien heb je tijdens de inburgeringscursussen al veel over jouw land en de huidige situatie aan je docenten en klasgenoten verteld. Soms is het heel vervelend om weer over de oorlog en andere nare dingen die je hebt meegemaakt te praten. Maar het voelt ook als je verantwoordelijkheid om er toch over te spreken. Over de corruptie in eigen land, het ondemocratische systeem en het totalitaire regime of het ellendige leven van jouw landgenoten in de oorlogsgebieden.

Tegelijkertijd vind je het leuk om met mensen over jouw mooie moedertaal, de kunst en prachtige tradities en feesten of over het lekkere eten uit jouw eigen land te praten. Soms denk je aan je oude buurvrouw die jou hielp met het beheersen van de Nederlandse taal, of aan je contactpersoon bij het Vluchtelingenwerk, of een Amsterdamse vriend die jou hielp met het verven van je studentenkamer. Jij vindt het leuk om meer over hun leven en over hún Nederland te weten te komen. Jij woont in een stad met nog niet eens één miljoen inwoners, maar wel met meer dan 180 verschillende nationale achtergronden samen. Plus een paar miljoen toeristen per jaar. Het is een wereldstad, want in Amsterdam heb je in feite met de hele wereld te maken.

Jij komt allerlei mensen tegen, diegenen die in jouw verhalen geïnteresseerd zijn of mensen die neutraal of onverschillig lijken. Blijf in ieder geval positief en communiceer met mensen. Verwacht niet dat elke Nederlander iets over de oeroude en authentieke geschiedenis van jouw vaderland wilt weten. Jij wist ook niet veel over Nederland toen je hier opeens belandde. Jij woont nu in een nieuw land en misschien ben je graag onder de mensen. Door het uitwisselen van gedachten en ideeën word je steeds bewuster van je eigen positie in de samenleving.

Je woont in je eigen huis of met een paar familieleden samen, in ieder geval ben je nu zelf verantwoordelijk voor je toekomst en vooruitgang. Ergens werken en financieel zelfstandig zijn is een urgent doel. Dit wordt door de ogen van anderen gezien als basis voor de integratie in de samenleving.

Misschien ben je van plan om verder te studeren. Doe in ieder geval iets, werk aan je toekomst en blijf actief, kijk geïnteresseerd naar de omgeving, blijf nieuwsgierig, volg een hobby, sport of maak gedichten.

Jij denkt misschien vaak dat je hier een buitenlander bent en het zou onmogelijk zijn om je ergens anders thuis te voelen. Dat is natuurlijk waar. Jij woont hier misschien sinds drie of vier jaar, en jij hebt tijd nodig om je een beetje thuis te voelen. Om te wennen aan het weer, de mensen en de stad. En jij denkt misschien dat je in een tussenpositie bent beland. Het is eenmaal zo, je leeft tussen twee werelden, maar ondanks alle verschillen, zijn we allemaal mensen en we delen veel met elkaar.

Jouw generatie die hier nu leeft, heeft te maken met een veelheid van culturen en vraagt zich af hoe zij harmonieus kunnen samenleven. Het leuke van een democratisch, vrij en kleurrijk land is dat je vaak nieuwe woorden, ideeën, tradities, kleding, voedsel, muziek en enzovoort tegenkomt.

Jij zit nu in een unieke periode van je leven. Als je in je eigen kracht gaat geloven, positief in het leven gaat staan, niet altijd in het verleden, maar in het heden blijft met je gedachten. En als je je open stelt, worden veel dingen makkelijker en mogelijk. Het is een lang proces en hopelijk voel je je steeds beter, vrolijker en actiever. Jij zal langzaam sterker in je schoenen gaan staan.

De meeste vluchtelingen zeggen: “Wij zoeken vrijheid en veiligheid”. Toch wordt ons leven zowel door intens verlies als door gevoelens van overwinning gekenmerkt.

Op bovenstaande foto leest de Eritrese Akberet Mehari de brief van Forough
Foto: Rob Godfried