Journalisten in DR Congo riskeren hun leven voor de waarheid

De Democratische Republiek Congo (DRC) staat op de 142e plaats van 180 landen op de Wereldpersvrijheidsindex. Deze lage positie weerspiegelt een klimaat van angst, repressie en geweld tegen journalisten.

Ernstige beperkingen

De situatie rond journalist Patrick Adonis Numbi Banze markeert een recent dieptepunt voor journalisten in DRC. Op dinsdag 7 januari 2025 werd hij vermoord toen hij vanuit zijn werk bij Pamoja Canal Television in Lubumbashi naar huis liep. Zijn collega-journalist Marianne Mujing Yav werd bedreigd nadat ze zich over de moord had ­uitgesproken.

Het medialandschap in de DRC is zeer divers. Het land kent een mix van onafhankelijke en door de staat gereguleerde media, met radiostations, televisiezenders en kranten. Maar censuur en strenge overheidscontrole zorgen voor ernstige beperkingen van de redactionele vrijheid. De Congolese regering gebruikt wetten die bedoeld zijn om de pers te reguleren om kritische stemmen het zwijgen op te leggen. Haar interpretatie van de wet staat het lastigvallen en opsluiten van journalisten toe op basis van vage aanklachten in het kader van nationale veiligheid of opruiing.

De staatsmedia zijn dominant en opereren vaak als spreekbuis van de overheid. Staatsmedium Radio Télévision Nationale Congolaise (RTNC) bericht in het Lingala, Frans en Engels via de radio en twee tv-zenders. Ondertussen worden onafhankelijke media geconfronteerd met talloze obstakels. In sommige gevallen zijn ze financieel afhankelijk van overheidsadvertenties. Ook zijn ze bang voor vergeldingsmaatregelen als ze aan kritische berichtgeving doen. Mediaorganisaties kunnen worden gesloten als ze kritiek uiten op de regering.

Levendige scene

Ondanks alle uitdagingen is er in de DRC een levendige scene van onafhankelijke media die streven naar objectieve berichtgeving. Radio Okapi biedt bijvoorbeeld een platform met nieuws en discussie en is een betrouwbare bron voor updates over de politieke, sociale en economische ontwikkelingen. De website Actualité.cd covert nationaal en internationaal nieuws, met nadruk op mensenrechten, bestuur en politieke ontwikkelingen in het land. En Le Soft International staat bekend om haar diepgaande rapportages en toewijding aan het blootleggen van corruptie en mensenrechten­schendingen in het land.

Begin 2025 is er ook hoop: Reporters Without Borders constateert een lichte versoepeling van de beperkingen voor journalisten. Een aantal journalisten die onterecht in de gevangenis zitten, hebben nationaal en internationaal aandacht gekregen. Anderen worden evenwel nog steeds geplaagd door bedreigingen en geweld. Inspanningen om hen te beschermen en ervoor te zorgen dat zij hun cruciale rol in de samenleving kunnen vervullen, blijven dan ook hard nodig.

Door: Drina Kabole
Drina Kabole is een ervaren journalist uit DRC. Om veiligheidsredenen werkt ze onder pseudoniem.

Dit artikel verscheen eerder in 360 Magazine. Het kwam tot stand in samenwerking met Free Press Unlimited.